Co to jest zespół cieśni kanału nadgarstka

Zespół cieśni kanału nadgarstka należy do grupy neuropatii z uwięźnięcia. Oznacza to, że nerw, który w prawidłowych warunkach swobodnie leży w kanale nadgarstka zostaje fizycznie uciśnięty. Dzieje się tak zwykle z powodu pogrubienia więzadła poprzecznego nadgarstka, zwanego również troczkiem zginaczy. Jest to mocne więzadło, które zespaja nadgarstek od strony dłoni. Jeśli jest chore staje się sztywne i grube jak dobrze wyprawiony skórzany pasek. Powoduje to uciśnięcie nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Do podobnych neuropatii należy zespół uciśnięcia nerwu łokciowego, ale tutaj do ucisku dochodzi po wewnętrznej stronie łokcia. Czy zdarzyło się Państwu uderzyć w łokieć w taki sposób, że przez rękę przeszedł „prąd” to właśnie w tym miejscu przebiega nerw łokciowy. Więcej na temat neuropatii nerwu łokciowego można przeczytać tutaj

Czy mam zespół cieśni kanału nadgarstka – objawy?

Do kanonu objawów zespołu cieśni kanału nadgarstka należą: bóle nocne, drętwienie palców I (kciuk),II (wskazujący),III (środkowy) oraz częściowo IV (serdeczny). Przy dłuższym przebiegu zespołu pojawiają się również problemy z precyzyjnymi czynnościami takimi jak przekręcanie klucza w zamku, odkręcanie tubki z pastą, czy w skrajnych przypadkach nawet zapinanie guzików koszuli. Niestety często zespół nie przebiega zgodnie z kanonem, drętwienie kciuka pojawia się późno albo wcale, niekiedy jedynym objawem są silne bóle, które latami są leczone jako zmiany zwyrodnieniowe lub zapalne stawów nadgarstka, zwykle jako pierwszy zaczyna drętwieć palec środkowy lub serdeczny i środkowy.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego a w szczególności dyskopatia szyjna mogą dawać podobne objawy, zwykle jednak jeśli przyczyną drętwienia lub osłabienia ręki jest kręgosłup szyjny obejmują one większe części kończyny górnej niż tylko dłoń. Dodatkowo rzadko zdarza się by tego typu objawom towarzyszył ból samej dłoni. Jeśli przyczyna leży wysoko w kręgosłupie szyjnym bóle promieniują właśnie od szyi do barku i dalej aż do dłoni.  Niestety odróżnienie tych dwóch zespołów często wymaga dodatkowych badań takich jak EMG.

Aby mieć pewność czy właśnie zespół kanału nadgarstka jest dokuczającą mi chorobą należy wykonać dwa badania:

• EMG – czyli ElektroMioGrafia – jest to badanie sprawdzające czynność nerwów poprzez ocenę czynności mięśni, które zaopatrują. Na skórze umieszcza się elektrody, przez które przepuszczany jest bardzo niewielki prąd (nie większy niż z baterii od latarki) nerwy mogą być pobudzone przez przepływ prądu i dzięki temu widzimy jak pracują. Jeśli nerw pośrodkowy prawidłowo przewodzi sygnał (prąd) do poziomu nadgarstka a później przepływ jest spowolniony (rośnie tz. latencja) to oznacza, że właśnie w tym miejscu nerw choruje i jest najprawdopodobniej uciśnięty. Jeżeli natomiast nerw pośrodkowy pracuje prawidłowo a występują objawy może to oznaczać, że przyczyną są zmiany w kręgosłupie. Niekiedy też zdarza się, że nerwy chorują na całej długości – może to oznaczać, ze występuje obwodowa lub ośrodkowa neuropatia.
• USG – Ultra SonoGrafia to badanie obrazowe, oznacza to, że dzięki niemu widzimy jak coś wygląda a nie jak działa. Większość z nas kojarzy to badanie głównie z obrazowaniem płodu w czasie ciąży lub badaniem brzucha w gabinecie lekarza rodzinnego. Tymczasem za pomocą ultradźwięków (bardzo krótkich fal dźwiękowych, które USG używa do uwidocznienia tkanek) moża zobaczyć i ocenić również mięśnie, stawy, więzadła, czy właśnie nerwy. W USG widzimy jak nerw pośrodkowy wygląda a nie jak działa. Jednakże pewne cechy z dużym prawdopodobieństwem sugerują chorobę. Są to takie zjawiska jak obrzęk nerwu, zatarcie jego włókienkowej struktury czy zwiększenie pola powierzchni powyżej 10mm2 – co również jest wynikiem obrzęku.

Niezależnie od uzyskanych wyników ostateczne rozpoznanie stawia lekarz na podstawie objawów i dostępnych badań.

Jaki jest naturalny przebieg tego schorzenia

Nawet jeśli mam zespół cieśni kanału nadgarstka, czy muszę go leczyć? Co się stanie jeśli nic nie zrobię? Odpowiedź na to pytanie przynosi naturalny przebieg tego schorzenia. Początkowo głównym objawem tego zespołu jest ból, zwłaszcza w nocy. Niestety po kilku miesiącach trwania choroby ból znika, co często prowadzi do mylnego wniosku, że skoro nie boli to samo przeszło. Tymczasem choroba może rozwijać się dalej powodując znacznie bardziej dotkliwe skutki i trwałe kalectwo. Nerw, który podlega uciskowi nie jest prawidłowo odżywiany, dzieje się tak dlatego, że do obrzękniętego nerwu nie wpływa wystarczająca ilość krwi. Komórki nerwowe są szczególnie wrażliwe na niedożywienie i najzwyczajniej umierają. Ten proces rozpoczyna się po kilku miesiącach trwania i choroby a po kilku latach może doprowadzić do upośledzenia a nawet całkowitego niedowładu nerwu pośrodkowego. Jest to zjawisko praktycznie nieodwracalne.

Co do znaczy? Upośledzenie funkcji nerwu pośrodkowego prowadzi do zaburzenia precyzyjnej motoryki dłoni, oznacza to, że po za drętwieniem pojawią się również problemy z wykonywaniem precyzyjnych ruchów dłonią. Może to być np. problem z podniesieniem monety, czy szpilki, ale również kłopot lub niemożność przekręcenia klucza w zamku. W bardziej zaawansowanym stadium pojawiają się zaniki mięśniowe w obrębie dłoni co jest nieodwracalnym procesem. Zanika zwłaszcza kłąb kciuka ale również inne drobne mięśnie dłoni co może powodować wypadanie przedmiotów z rąk, czy znaczne osłabienie siły chwytu.

Na czym polega leczenie zespołu cieśni kanału nadgarstka

Istnieje leczenie zachowawcze tego zespołu, należą do niego takie działania jak: fizykoterapia (np. laseroterapia), terapia manualna wraz z neuromobilizacją (specyficzne ćwiczenia i manewry wykonywane przez fizjoterapeutę), inikcje ze sterydów, leczenie ułożeniowe i behawioralne (rezygnacja z czynności, które nasilają chorobę np. pisanie na klawiaturze, wielogodzinne trzymanie kierownicy przy zgiętym nadgarstku etc.). Niestety wszystkie te metody mają bardzo ograniczoną skuteczność i niezwykle rzadko udaje się zespół cieśni nadgarstka w ten sposób wyleczyć.

Najczęściej stosowaną i najbardziej skuteczną metodą leczenia jest zabieg operacyjny. Na czym polega zabieg operacyjny zespołu cieśni nadgarstka oraz jak przebiega można przeczytać tutaj.